Omgevingszorg

Mensen met een beschadigd brein, waaronder mensen met dementie, zijn niet meer in staat om op een vloeiende manier prikkels uit hun omgeving te verwerken, op een manier zoals mensen met gezonde hersenen dat kunnen. Hierdoor kunnen mensen zich niet begrepen voelen, angstig, boos, verdrietig of apathisch worden en/of zich terugtrekken. De afname van hersenfuncties zijn onherstelbaar. Wel kan er gebruik worden gemaakt van de kennis van wat er gebeurt bij mensen met een beschadigd brein, hoe prikkels bij hen binnenkomen en hoe die prikkels zodanig kunnen worden beïnvloed dat zij hun omgeving beter begrijpen, zich veiliger en prettiger voelen en daardoor langer beter kunnen blijven kunnen functioneren.

Omgevingszorg is: het bewust zijn van wat er gebeurt in de hersenen van iemand met een
beschadigd brein, hier rekening mee houden en erop inspelen om dit positief te beïnvloeden. Door deze uitgangspunten toe te passen, maken wij de omgeving zo gunstig mogelijk voor mensen met een beschadigd brein. Hierdoor kunnen wij ervoor zorgen dat zij zich prettig, veilig en begrepen voelen.
Binnen de Swinhove groep werken we vanuit de uitgangspunten van omgevingszorg

Wat is dementie?

De grootste groep bewoners heeft een vorm van dementie. Er zijn verschillende vormen van dementie, maar in alle gevallen zijn er beschadigingen in het brein waardoor de hersenfuncties niet meer zoals vanouds werken. Hierbij worden steeds meer functies aangetast, de meest complexe functies vaak als eerste. Dit zijn de functies waarvoor veel denkvermogen nodig is en verschillende delen van de hersenen samenwerken. Deze hebben we geleerd tijdens onze kindertijd en gaan inmiddels vaak automatisch. Als er beschadigingen zijn in het brein, lukt dit niet meer zo goed. Het is hierbij belangrijk om je te realiseren dat alles wat wij ervaren, hoe wij daarop reageren en wat wij doen, gestuurd wordt door ons brein.

Om inzichtelijk te maken wat er gebeurt in de hersenen, is er binnen omgevingszorg een onderscheid gemaakt tussen het oudere, emotionele ‘onder brein’ en het iets later ontwikkelde, denkende (cognitieve) ‘boven brein’. Het ‘onder brein’ blijft het langste intact. Met de functies uit het ‘boven brein’ kunnen wij bijvoorbeeld organiseren, plannen, bewuste keuzes maken en onszelf en onze reacties afremmen en bijsturen. Ook helpt dit deel ons met zelfinzicht, tijdsbesef, oriëntatie en het begrijpen en filteren van prikkels. Herkenning, het begrip en gebruik van taal wordt ook vanuit dit ‘boven brein’ aangestuurd. Als hier steeds meer beschadigingen zitten, zoals bij mensen met dementie, nemen deze functies af.

Mensen met hersenschade reageren steeds meer vanuit het emotionele ‘onder brein’. De filters werken niet goed meer, dus alle prikkels komen binnen en zijn moeilijker te onderscheiden. De reacties hierop zijn steeds vaker vanuit reflexen, impulsen en intuïtie. Doordat het begripsvermogen vanuit het ‘boven brein’ ook afneemt, is het voor mensen met hersenschade moeilijker om signalen uit hun omgeving te herkennen en te begrijpen. Dit kan zorgen voor een onprettig en onveilig gevoel.
Mensen met hersenschade worden hiermee afhankelijker van hun omgeving om zich prettig, begrepen en veilig te voelen. Als de omgeving ongunstig is, geeft dit stress en functioneer je minder goed, zoals bij ieder mens. Mensen met hersenschade kunnen dit zelf vaak niet goed meer oplossen en hiermee wordt hun ziektelast vergroot en gaat hun welzijn achteruit. Dit uit zich vaak via ‘probleemgedrag’ (in onze ogen), wat in werkelijkheid een signaal is waarmee zij uiten dat zij iets niet begrijpen, ergens last van hebben, zich onbegrepen voelen of dat de omgeving voor hen ongunstig is. Door te zorgen voor een prettige omgeving, voelen zij zich beter, functioneren zij beter en neemt het gedrag af.

Kwaliteit

Beeldbank Omgevingszorg

Hier vind je een overzicht van allerlei filmpjes over omgevingszorg en dementie.

Beeldbank op YouTube

Interessante links

Wilt u een complimentje geven aan een afdeling of aan een zorgverlener? Of heeft u een tip voor ons?

Tip of Compliment

Vrienden van

Geef om onze bewoners … ‘ De Stichting Vrienden van de Swinhove Groep bestaat al sinds 1987 en is opgericht om de bewoners en cliënten van Swinhove, De Lindonk, de Lichtkring en de IJsvogel iets extra’s te kunnen bieden op het gebied van welzijn en ontspanning.

Vrienden van