Wat is dementie?
De grootste groep bewoners heeft een vorm van dementie. Er zijn verschillende vormen van dementie, maar in alle gevallen zijn er beschadigingen in het brein waardoor de hersenfuncties niet meer zoals vanouds werken. Hierbij worden steeds meer functies aangetast, de meest complexe functies vaak als eerste. Dit zijn de functies waarvoor veel denkvermogen nodig is en verschillende delen van de hersenen samenwerken. Deze hebben we geleerd tijdens onze kindertijd en gaan inmiddels vaak automatisch. Als er beschadigingen zijn in het brein, lukt dit niet meer zo goed. Het is hierbij belangrijk om je te realiseren dat alles wat wij ervaren, hoe wij daarop reageren en wat wij doen, gestuurd wordt door ons brein.
Om inzichtelijk te maken wat er gebeurt in de hersenen, is er binnen omgevingszorg een onderscheid gemaakt tussen het oudere, emotionele ‘onder brein’ en het iets later ontwikkelde, denkende (cognitieve) ‘boven brein’. Het ‘onder brein’ blijft het langste intact. Met de functies uit het ‘boven brein’ kunnen wij bijvoorbeeld organiseren, plannen, bewuste keuzes maken en onszelf en onze reacties afremmen en bijsturen. Ook helpt dit deel ons met zelfinzicht, tijdsbesef, oriëntatie en het begrijpen en filteren van prikkels. Herkenning, het begrip en gebruik van taal wordt ook vanuit dit ‘boven brein’ aangestuurd. Als hier steeds meer beschadigingen zitten, zoals bij mensen met dementie, nemen deze functies af.
Mensen met hersenschade reageren steeds meer vanuit het emotionele ‘onder brein’. De filters werken niet goed meer, dus alle prikkels komen binnen en zijn moeilijker te onderscheiden. De reacties hierop zijn steeds vaker vanuit reflexen, impulsen en intuïtie. Doordat het begripsvermogen vanuit het ‘boven brein’ ook afneemt, is het voor mensen met hersenschade moeilijker om signalen uit hun omgeving te herkennen en te begrijpen. Dit kan zorgen voor een onprettig en onveilig gevoel.
Mensen met hersenschade worden hiermee afhankelijker van hun omgeving om zich prettig, begrepen en veilig te voelen. Als de omgeving ongunstig is, geeft dit stress en functioneer je minder goed, zoals bij ieder mens. Mensen met hersenschade kunnen dit zelf vaak niet goed meer oplossen en hiermee wordt hun ziektelast vergroot en gaat hun welzijn achteruit. Dit uit zich vaak via ‘probleemgedrag’ (in onze ogen), wat in werkelijkheid een signaal is waarmee zij uiten dat zij iets niet begrijpen, ergens last van hebben, zich onbegrepen voelen of dat de omgeving voor hen ongunstig is. Door te zorgen voor een prettige omgeving, voelen zij zich beter, functioneren zij beter en neemt het gedrag af.
Kwaliteit
